Timbuktu to miasto w Mali w Zachodniej Afryce, na południowym krańcu Sahary. Odcięte od świata olbrzymią pustynią było miejscem, gdzie aż do XIX wieku żaden Europejczyk nie postawił stopy.
Historia Timbuktu
Timbuktu, założone przez nomadów w XVII wieku szybko stało się ważnym punktem handlowym dla karawan przemierzających Saharę. Afryka arabska handlowała tutaj z Czarną Afryką
W XIV wieku Timbuktu stało się znanym i największym w Afryce centrum kultury i nauki islamskiej. O bogactwie miasta krążyły legendy. Mówiono, że jest wykonane ze szczerego złota.
W XV wieku ludność miasta liczyła między 50 000 a 100 000 mieszkańców, z czego 1/4 stanowili studenci i nauczyciele, ponieważ to nie złoto stanowiło największe bogactwo Timbuktu ale książki, zgromadzone w bibliotekach trzech wielkich meczetów.
Do dzisiaj w Timbuktu zachowało się około 700 000 manuskryptów, wiele z okresu pomiędzy XII a XVI wiekiem. Miasto stało się naukowym centrum regionu, i stamtąd wpływ islamu promieniował na Afrykę.
Zabytki tamtejszej architektury – domy, meczety i grobowce wykonane z gliny i drewna są jedyne w swoim rodzaju, i do niedawna przyciągały rzesze turystów.
W 1988 roku część historycznego centrum Timbuktu – trzy wielkie meczety oraz szesnaście mauzoleów sufickich świętych zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO, m.in. ze względu na zachowaną w oryginalnej formie konstrukcję meczetów oraz grobowców.
Wygląda jednak na to, że najgorsze czasy dla Timbuktu nadeszły dopiero teraz. W lipcu fundamentaliści islamscy, którzy wraz z Tuaregami, ludem berberyjskich nomadów, przejęli kontrolę nad częścią Mali, zaczęli kałasznikowami i czołgami niszczyć XV wieczne dziedzictwo.
Starożytna starówka może wkrótce podzielić losy Buddów z Bhamiyan, zniszczonych przez Talibów w 2001 roku.
Jak do tego doszło? Rebelia Tuaregów w Mali
Marginalizowanie, a w konsekwencji ubóstwo Tuaregów w Mali i Nigrze, oraz odbieranie im pastwisk doprowadziło do ich rosnącego niezadowolenia.
Rebelia Tuaregów w Mali rozpoczęła się na początku 2012 roku . Po upadku Kadafiego w Libii wielu Tuaregów służących w jego oddziałach wróciła do Mali. Przywieziono również broń.
Fundamentaliści islamscy przyłączyli się do rebelii. Mimo, że islamiści początkowo nie walczyli o niepodległość, ale o wprowadzenie prawa szariatu w Mali, obie strony doszły do porozumienia – ich celem stało się utworzenie niepodległego państwa Azawad, rządzącego się prawem szariatu.
6.04.2012, po zdobyciu Timbuktu Tuaregowie ogłosili niepodległość swojego państwa, stanowiącego ok. 60% terytorium Mali.
Na stolicę wyznaczono Timbuktu, które zapomniało już o dawnej świetności i dzisiaj jest bardzo ubogim, 50 000 miastem zasypywanym przez Saharę.
Od lipca skrajni islamiści powiązani z Al-Kaidą zaczęli dokonywać dzieła zniszczenia. Co najmniej połowa starodawnych grobowców i muzułmańskich przybytków została zniszczona.
Dlaczego muzułmanie niszczą muzułmańskie dziedzictwo?
Budowle w Timbuktu były poświęcone Sufim, uważanych za bluźnierców i czcicieli idoli przez fundamentalistów islamskich, którzy zapowiedzieli, że zniszczą wszystkie co do jednej dawne budowle w Timbuktu. Sufi m.in. wyznawali 333 świętych, co dla fundamentalistów, którzy mają władzę w Mali jest nie do przyjęcia.
Co dalej z Timbuktu?
Nie wiadomo, co będzie dalej. Narody Zjednoczone mają przygotować plan międzynarodowej interwencji, który nie wiadomo, czy dojdzie do skutku.
Tymczasem fundamentaliści, oprócz niszczenia dziedzictwa kulturowego zajmują się też bardziej przyziemnymi rzeczami, jak przygotowanie listy niezamężnych matek, które należy ukamieniować.
W międzyczasie ludność Mali głoduje, w dużej mierze ze względu na wojnę domową. Kryzys doprowadził do całkowitej katastrofy humanitarnej.
